نقش و تاثیر آموزش مجازی بر یادگیری و تدریس موثر در دانش آموزان و دانشجویان

شیوع کرونا سبب شد تا در بسیاری از کشورها به آموزش مجازی (الکترونیکی) به عنوان یک ضرورت توجه شود. در کشور ما نیز اهمیت استفاده و توسعه از این نوع آموزش از مواردی است که بیشتر باید به آن پرداخت. در این مقاله قصد داریم به نقش و تاثیر آموزش مجازی، غیرحضوری و آنلاین بر یادگیری دانش‌آموزان و دانشجویان بپردازیم.

یادگیری تا سال ها پیش تنها محدود به حضور فیزیکی در کلاس های مختلف بود. این نوع از آموزش محدودیت های زیادی از جمله عدم دسترسی یکسان تمامی افراد به دوره ها و آموزش های مختلف، صرف وقت و هزینه زیاد، عدم توانایی استفاده کارمندان و افراد شاغل و غیره بود. اما چند سالی است که با توسعه اینترنت و استفاده از آن آموزش مجازی در کنار آموزش به سبک سنتی قرار گرفته است. این نوع آموزش بسیاری از محدودیت های آموزش سنتی را نداشته و مزایا و ویژگی های خاص خود را دارد. در کنار عدم محدودیت زمانی و مکانی، صرفه جویی در زمان و هزینه، ایجاد شرایط آموزشی و امکانات یکسان و توانایی استفاده افراد شاغل، آموزش مجازی بر یادگیری موثر نیز تاثیر می گذارد. در این بخش به بررسی دلایل تاثیراستفاده از سامانه آموزش مجازی بر یادگیری بهتر می پردازیم.

آموزش مجازی چیست؟

قبل از آنکه از تاثیر آموزش مجازی بر یادگیری خلاق صحبت کنیم، بهتر است بدانید که سامانه آموزش مجازی چیست؟ آموزش مجازی به یک مجموعه گسترده از نرم افزارهای کاربردی و شیوه های آموزشی بر پایه فناوری اطلاعات مانند رایانه، دیسک فشرده، اینترنت، شبکه، اینترانت و غیره اطلاق می شود که این روش آموزشی تکامل یافته و توسعه یافته آموزش از راه دور است که علاوه بر مراکز آموزشی برای سازمان ها و ادارات مختلف نیز بسیار موثر و کاربردی است. سازمان ها و ادارات مختلف می توانند دوره های مورد نیاز خود را به این شکل و به راحتی در اختیار کارمندان خود قرار داده و در هزینه ها و زمان تا حد بسیار زیادی صرفه جویی کنند.

نقش آموزش مجازی بر یادگیری موثر

همانطور که در بالا نیز اشاره شد، یادگیری به شیوه مجازی و آنلاین دارای مزایای زیادی است که یکی از آن ها افزایش سطح آموزش و یادگیری موثر است. اما سامانه آموزش مجازی به چه شیوه ای بر یادگیری موثر، تاثیر می گذارد. جالب است بدانید بر اساس تحقیقات و پژوهش های جهانی، تا سال 2020 آموزش مجازی روش متعارف آموزشی در جهان خواهد شد.

یادگیری الکترونیکی بر پایه فناوری اطلاعات

یکی از دلایل تاثیر استفاده از سامانه آموزش مجازی بر یادگیری موثر این مساله است که یادگیری در این روش تولید محصولات و روش های جدید است و نه بازگرداندن اطلاعات قدیمی بدون تغییر. دانشجویان و دانش آموزان در این روش به دنبال پیدا کردن راه های جدیدی برای حل مسائل می گردند. در این روش به دانشجویان آموزش داده می شود که خلاقانه و نوآورانه بیاندیشند و صرفا مانند روش های قدیمی و سنتی به حفظ مطالب قبلی نپردازند.

انعطاف پذیری بیشتر در یادگیری

یکی از مهم ترین دلایل تاثیر آموزش مجازی و آنلاین بر یادگیری موثر و بهتر نسبت به روش های قدیمی تر و سنتی، آن است که دانشجویان می توانند از جلوه های بصری و صوتی، استفاده بیشتری داشته باشد. در نظر بگیرید شاید در آموزش های سنتی و حضوری شما برای مشاهده بسیاری از پدیده های در حال مطالعه محدودیت دارید. دانشجو و دانش آموز مجبور است تنها به اطلاعات خوانده شده اکتفا کرده و نهایتا آن ها را در ذهن خود مجسم کند. اما شما در آموزش مجازی می توانید از فیلم، صوت، نرم افزارهای شبیه سازی استفاده کرده و همزمان با خواندن اطلاعات یک مساله آن را به صورت عینی ببینید. استفاده از جلوه های بصری تا حد بسیار زیادی بر یادگیری موثر و بهتر تاثیر می گذارد.

استفاده از پژوهش های گروهی

یکی از ضعف های آموزش های حضوری آن است که دانش آموزان و دانشجویان چندان به انجام پژوهش های گروهی تشویق نشده و هر فرد به تنهایی کارهای پژوهشی خود را انجام می دهد. در بسیاری از کشورهای اروپایی تمامی کارهای آموزشی و پژوهشی به صورت گروهی انجام می شود. این روش آموزش هم کیفیت آموزش را بسیار افزایش می دهد و هم باعث می شود فضای کسالت آور و خسته کننده کلاس درس کم شود. یکی از مهم ترین اصول آموزش مجازی استفاده از کلاس های گروهی و پژوهش های گروهی است که بر یادگیری موثر و بهتر تاثیر بسیار زیادی می گذارد.

آموزش دانشجو محور

در اغلب آموزش های سنتی و قدیمی شیوه آموزش به این شکل است که مدرس اطلاعات و مباحث مورد نظر خود را به دانشجویان و دانش آموزان می گوید. در واقع در این روش فرصت تجزیه و تحلیل تا حد بسیار زیادی از دانشجو گرفته می شود. نقطه مقابل آموزش سنتی در یادگیری استاد محور و دانشجو محور، آموزش مجازی است. در آموزش مجازی اصول یادگیری دانشجو محور بوده و این امکان به شخص داده می شود که خود به دنبال یادگیری و تجزیه و تحلیل برود. این مساله تاثیر بسیاری زیادی بر افزایش کیفیت آموزش و یادگیری می شود.

دسترسی به کلاس های مختلف بدون محدودیت مکانی

در آموزش سنتی و فیزیکی، دانشجو و دانش آموز محدود به کلاس ها و دوره هایی است که دسترسی و حضور در آن ها برای او ممکن است. ممکن است در محل زندگی شما دوره های چندان سطح بالا و با کیفیتی وجود نداشته باشد، بنابراین اطلاعات شما راجع به موضوع مورد نظرتان حد محدودی باقی می ماند. اما در آموزش مجازی تمامی افراد می توانند به شکل یکسان به اطلاعات به روز و با کیفیت دسترسی داشته و یادگیری موثر برای تمامی افراد فراهم خواهد شد. در این صورت نقش آموزش مجازی ایفا می شود.

دسترسی آنلاین و ساده به جدیدترین منابع

یکی از گله های تمامی دانشجویان و دانش آموزان مراکز حضوری، قدیمی و محدود بودن کتاب ها و منابع موجود در کتابخانه ها است. در صورتی که شما برای هر موضوع جدیدی به دنبال منابع باشید، یا کتابخانه مرکز آموزشی شما کتاب و منبع مورد نظر را نداشته و یا منبع قدیمی است. اما در آموزش مجازی و غیر حضوری شما با این مشکل نیز مواجه نخواهید شد. مراکز آموزش مجازی کتابخانه هایی پر از جدیدترین نسخه های الکترونیکی منابع و کتاب های مختلف داشته و شما به راحتی می توانید در منزل خود کتاب مورد نظرتان را دانلود و از جدیدترین منابع و اطلاعات روز استفاده کنید. دسترسی ساده و نامحدود به اطلاعات به روز یکی دیگر از دلایل تاثیر آموزش مجازی و الکترونیکی بر یادگیری بهتر و خلاق است.

ترکیب یادگیری الکترونیکی و چهره به چهره نقش بسیار مهم آموزش مجازی

یکی دیگر از مواردی که باعث تاثیر آموزش مجازی بر یادگیری بهتر می شود، ترکیب یادگیری الکترونیکی و چهره به چهره است. در صورت نیاز در این آموزش کلاس های آنلاین همراه با استاد برگزار می شود و شما می توانید در هر مکانی که هستید در این کلاس ها شرکت کرده و مطالب مورد نیاز خود را به شکل کامل بیاموزند.

دوره های آموزش مجازی و آنلاین عموماً به اندازه کلاسهای حضوری موثر نیستند، اما مطمئناً از کلاسهای غیر حضوری بهتر هستند. یک پایگاه تحقیقاتی قابل توجه توسط کارل الکساندر در دانشگاه جان هاپکینز و بسیاری دیگر ایجاد شده است که دانش آموزان، به ویژه دانشجویان با منابع بیشتر در خانه، هنگامی که در مدرسه نیستند، کمتر یاد می گیرند. در حال حاضر، دوره های مجازی و الکترونیکی به دانش آموزان امکان می دهد تا به دروس و تمرینات دسترسی پیدا کنند و با معلمان تعامل برقرار کنند به صورتی که اگر یک بیماری همه گیر حتی یک یا دو دهه مدارس را تعطیل کند، هیچ مشکلی در تدریس و آموزش آنها شکل نگیرد. بنابراین ممکن است نسبت به یادگیری آنلاین تردید داشته باشیم ، اما زمان آن فرا رسیده است که آن را بپذیریم و بهبود ببخشیم.